متن کامل پایان نامه دانشگاه تهران مقطع کارشناسی ارشد علوم اجتماعی گرایش مردم شناسی با عنوان :
بررسی و مقایسة نوآوری‌های شغلی درمیان
عشایر اسكان یافتة شهرستان مُهر
(مورد مطالعه: روستای كریم آباد)
در ادامه مطلب می توانید تکه هایی از ابتدای این پایان نامه را بخوانید
و در صورت نیاز به متن کامل آن می توانید از لینک پرداخت و دانلود آنی برای خرید این پایان نامه اقدام نمائید.
دانشكدة علوم اجتماعی
پایان نامه جهت دریافت
كارشناسی ارشد رشتة علوم اجتماعی
(مردم شناسی)
بررسی و مقایسة نوآوری‌های شغلی درمیان
عشایر اسكان یافتة شهرستان مُهر
(مورد مطالعه: روستای كریم آباد)
استاد راهنما:
دكتر عسكری خانقاه
استاد مشاور:
دكتر رفیع‌فر
نگارش:
***
داتشگاه تهران
دانشكدة علوم اجتماعی
در چارچوب ارزیابی مرحلة تحقیقاتی مقطع كارشناسی‌ارشد دانشجویان دانشگاه تهران، آقای *به شمارة دانشجویی * در رشتة علوم‌اجتماعی گرایش مردم‌شناسی، پایان‌نامة خود را به ارزش 4 واحد در نیمسال دوم سال تحصیلی 1383-1382 تحت عنوان بررسی و مقایسة نوآوری‌های شغلی در میان عشایر اسكان‌یافتة شهرستان مهر (مورد مطالعه: روستای‌كریم‌آباد) اخذ و ثبت نام نموده و در حضور هیأت داوران به شرح ذیل، مورد دفاع قرار گرفته و موفق به اخذ درجة عالی با نمرة 18 گردید.
| محل امضاء | رتبة علمی |
نام و نام خانوادگی
|
|
| استاد |
دكتر اصغر عسكری خانقاه
|
استاد راهنما
|
|
| دانشیار | دكتر جلال‌الدین رفیع‌فر |
استاد مشاور
|
|
| دانشیار | دكتر منصور وثوقی |
استاد داور
|
|
| دانشیار | دكتر ناصر فكوهی |
مدیر گروه آموزشی
|
|
| دانشیار | دكتر اعظم راوردراد |
معاون تحصیلات تكمیلی
|
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چكیده
موضوع این رساله، بررسی و مقایسة نوآوری‌های شغلی در میان عشایر اسكان‌یافتة شهرستان مهر (مورد مطالعه: روستای كریم‌آباد) است كه با توجه به ماهیت پژوهشی این موضوع، اطلاعاتی را درمورد ویژگی‌های جغرافیایی و انسانی شهرستان مهر جمع‌آوری كرده‌ایم، در این تحقیق كه تحقیقی كیفی و میدانی است برای نیل به اهداف اصلی آن از روش‌های مردم‌شناختی از جمله مشاهده، گفتگوهای غیر رسمی و مصاحبه، مطالعة اسناد مدارك و ابزارهایی مانند عكس‌برداری و اینترنت سود برده‌ایم.
در این پژوهش سعی ما بر آن است كه رابطة عشایر مورد مطالعه را با یكجانشینان اطراف مورد مطالعه قرار دهیم و نیز فعالیت‌ها و مشاغل این عشایر را دو دورة قبل و پس از اسكان با یكدیگر مقایسه نمائیم.
این تحقیق شامل 7 فصل به این شرح می‌باشد: در فصل اول به ارائة طرح تحقیق پرداخته‌ایم. در فصل دوم ویژگی‌های جغرافیایی و انسانی شهرستان مهر و عشایر مورد مطالعه بیان شده است. فصل سوم تحقیق به فعالیت‌های اقتصادی و مشاغل عشایر مورد مطالعه قبل از اسكان و نیز ویژگی‌های این فعالیت‌ها و مشاغل عنوان شده است. فصل چهارم، دلایل اسكان این عشایر از دهة60 به بعد و زمینه‌ها و ریشه‌های اسكان از دهه‌های اول قرن حاضر (از زمان رضاخان) شرح داده شده است. در فصل پنجم، تحولات كلی این عشایر آمده است. در فصل ششم، فعالیت‌های اقتصادی و مشاغل پس از اسكان همراه با ویژگی‌های آن ذكر شده است و در فصل هفتم، تفاوت یكجانشینی این عشایر با روستائیان منطقه به لحاظ مشاغل اصلی (دامداری و كشاورزی) بیان شده است.
اساسی‌ترین نتایج این تحقیق (بر اساس تئوری كاركردگرایی) این بوده است كه ساخت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همراه با تحولات اقتصادی ناشی از اسكان تغییر یافته است. از مهمترین تغیرات سیاسی می‌توان به این موراد اشاره نمود: از میان رفتن اقتدار سنتی افرادی كه از سن بیشتری برخوردارند و افزایش كنترل و نظارت دولت مركزی بر عشایر. تغییرات فرهنگی كه همراه با اسكان آنان رخ داده است، یكی پایین بودن سطح اطلاعات روز در میان بزرگسالان است كه به ناتوانی تولید و تبادل اطلاعات در میان آنها منجر شده است و دیگری بروز افكار جدید و متضاد با بزرگسالان در میان نوجوانان و جوانان است. عمده‌ترین تغییرات اجتماعی می‌توان از كاهش اهمیت و نقش همسایگی وحسن همجواری، كم‌رنگ شدن یگانگی و وحدت و از میان رفتن سادگی زندگی به مانند گذشته در میان آنها نام برد.
واژگان كلیدی: عـشـایـر، عـشـایـر كـوچـنــده، عـشـایـر اسكان‌یافته، ایـل، طـایـفـه، یـیـــلاق، قـشـــلاق، بـنـكـوه
ـ فـهـرسـت مـطـالـب
صفحه
| فـصـل اول : كـلـیـات | 11 |
| 1ـ 1ـ مـقـدمـه | 12 |
| 2ـ 1ـ طـرح مسئـلـه | 14 |
| 3ـ 1ـ سئوالات تحقیق | 19 |
| 4ـ 1ـ اهـمـیـت و ضرورت تـحـقـیـق | 20 |
| 5ـ 1ـ اهداف تحقیق | 22 |
| 6ـ1ـ زمان پژوهش | 23 |
| 7ـ1ـ ابهامات و مشكلات تحقیق | 23 |
| 8ـ1ـ انگیزة تحقیق | 24 |
| 9ـ1ـ ابزار تحقیق | 24 |
| 10ـ 1ـ روش تـحـقـیـق | 24 |
| 1ـ 10ـ 1ـ تكنیك های تحقیق | 31 |
| 1ـ 1ـ 10ـ 1ـ مـشـاهـده | 31 |
| 2ـ 1ـ 10 ـ 1ـ مـصـاحـبـه | 32 |
| 3ـ 1ـ10 ـ 1ـ مـطـالـعـه اسـنـاد و مـدارك | 33 |
| 4ـ 1ـ10ـ 1ـ عـكـس | 33 |
| 11ـ 1ـ چـارچـوب نـظـری | 34 |
| 1ـ 11 ـ1 ـ نـظـریـة كاركردگـرایـی | 34 |
| 1ـ 11ـ1 ـ نـظـریـة نوآوری | 38 |
| 12ـ 1ـ پـیـشـیـنـه تحـقـیـق | 43 |
| 13ـ1ـ مفاهیم و اصطلاحات | 47 |
| فـصـل دوم : میدان تحقیق | 51 |
| 1ـ 2ـ اسـتـان فـارس | 52 |
| 2ـ 2ـ شـهـرسـتـان مُهر | 55 |
| 1ـ2ـ 2ـ مـوقـعـیـت جـغـرافـیـایـی | 55 |
| 2ـ 2ـ 2ـ جـغـرافـیـای انـسـانـی | 58 |
| 1ـ2ـ2ـ2ـ تعداد و سیر تحول جمعیت طی چهار دوره سرشمـاری | 58 |
| 2ـ2ـ2ـ2ـ تـوزیـع جـمـعـیـت | 60 |
| 3ـ2ـ2ـ2ـ تـراكـم جـمـعـیـت | 63 |
| 4ـ2ـ2ـ2ـ وضـعـیـت سـواد | 63 |
| 5ـ2ـ2ـ2ـ تـركـیـب سـنـی و جـنـسـی | 65 |
| 3ـ2ـ2ـ اقـتـصـادی و انـرژی | 65 |
| 3ـ2ـ عـشـایـر | 67 |
| 1ـ3ـ2ـ‌وضعیت‌موجود در‌جامعة‌عشایری‌براساس‌سرشماری1377 | 70 |
| 2ـ3ـ2ـ سـرشـمـاری عـشـایـر كـوچـنـده سال 1377 | 72 |
| 3ـ3ـ2ـ توزیع‌جمعیت6ساله‌وبیشترعشایری‌كشوربرحسب‌وضع‌سواد | 72 |
| 4ـ3ـ1ـ آمـار دام مـتـعـلـق بـه عـشـایـر | 72 |
| 5ـ3ـ2ـ اراضـی زراعـی مـتـعـلـق بـه عـشـایـر | 72 |
| 6ـ3ـ2ـ‌آمارجمعیتی‌عشایرداوطلب‌اسكان‌برحسب‌محل‌موردنظربرای‌اسكان | 73 |
| 7ـ3ـ2ـ آمار جمعیتی عشایر بر حسب علاقه به اسكان یا كوچ | 73 |
| 8ـ3ـ2ـ جـامـعـه مـورد مـطـالـعـه (روستای كریم آباد) | 75 |
| فـصـل سوم : فعالیت‌ها و ویژگی‌های اقـتـصادی عشایر مورد مطالعه قبل از اسكان | 84 |
| 1ـ 3ـ فعالیت‌های اقتصادی | 84 |
| 1ـ 1ـ 3ـ صـنـایـع دسـتـی و فـرش بـافـی | 86 |
| 2ـ 1ـ 3ـ بـافـت سـیـاه چـادر | 91 |
| 3ـ 1ـ 3ـ تـولـیـد مـحـصـولـات مـخـتـلـف لـبـنـی | 92 |
| 4ـ1ـ3ـ فـعالـیتهایمـبتنی بـر نـگهـداری، پرورش، چـرا دامهـا | 94 |
| 2ـ3ـ ویـژگـیهـای فعالیت های شـغـلـی و اقـتـصـادی | 96 |
| 1ـ2ـ 3ـ اقـتـصـاد نـیـمـه خـود كـفـا و تـقـریـبـاً خـود كـفـا | 97 |
| 2ـ2ـ 3ـ اقـتـصـاد بـسـتـه مـعـیـشـتـی | 97 |
| 3ـ2ـ3ـ تـولـیـد بـرای مـصـرف | 98 |
| 4ـ2ـ 3ـ تكنـولوژی ابتدائی در تهیـه و ساخـت مـحـصـولات | 99 |
| 5ـ2ـ 3ـ نـوع مـعـیـشـت غـالـب مـبـتـنـی بـر دامـداری | 99 |
| 6ـ2ـ 3ـ زنـدگـی اقـتـصـادی پـر مـشـقـت | 99 |
| 7ـ2ـ 3ـ رابـطـة كـاری خـانـوادگـی | 99 |
| فـصـل چهارم : دلایـل و ریشه‌های اسـكـان | 101 |
| 1ـ4ـ خـلـع سـلاح و اسـكان عـشـایـر ایـران | 105 |
| 2ـ4ـ اصـلاحـات ارضـی | 108 |
| 3ـ4ـ مـلـی كـردن جـنـگل هـا و مـراتـع | 110 |
| 4ـ4ـ نـفـوذ سـاختـار شـهری | 111 |
| 5ـ 4ـ بسط نهاد‌های فرهنگی جدید | 112 |
| 6ـ4ـ عـدم تـوانـائـی مـالـی ، دسـت دادن دام هـا و فقر اقتصادی | 113 |
| 7ـ4ـ دلایـل شـخـصـی | 114 |
| فـصـل پنجم : تـحـولات عـشـایـر مورد مطالعه پـس از اسـكـان | 116 |
| 1ـ5ـ تغییر رفتارهای گروهی | 117 |
| 2ـ5ـ گسترش ارتباطات | 119 |
| 3ـ5ـ تغییر اشكال معیشتی | 120 |
| 4ـ5ـ روابط جدید با دستگاه‌های دولتی | 123 |
| 5ـ5ـ نیازهای جدید | 124 |
| 6ـ5ـ افزایش نرخ با سوادی | 125 |
| 1ـ 6ـ 5ـ بالا رفتن سطح آگاهی افراد | 127 |
| 2ـ 6ـ 5ـ تأثـیر بر پایـگاه اجتـماعی افـراد | 128 |
| 3ـ 6ـ 5 ـ مهاجرت | 128 |
| 4ـ 6ـ 5 ـ ایجاد هنجارهای اجتماعی و الگوهای رفتاری جدید | 129 |
| 5ـ 6ـ 5 ـ تحول در ملاك های ازدواج | 129 |
| 6ـ 6ـ 5 ـ شكاف میان دو نسل | 130 |
| فـصـل ششم: فعالیت‌ها و ویژگی‌های اقتصادی پس از اسكان عشایر روستای كریم‌آباد | 131 |
| 1ـ 6ـ فعالیت‌های اقتصادی | 132 |
| 1ـ1ـ 6ـ دامـداری و فـعـالـیـت هـای وابـسـتـه | 132 |
| 2ـ1ـ6ـ صنایع دستی | 134 |
| 3ـ1ـ 6ـ بـاغـبـانـی | 136 |
| 4ـ1ـ 6ـ فـعـالـیـت در شـركـت هـای صـنـعـتـی | 139 |
| 5ـ1ـ 6ـ پـرورش زنـبـور عـسـل | 140 |
| 6ـ1ـ 6ـ مـشـاغـل خـدمـاتـی | 142 |
| 7ـ1ـ 6ـ كـشـاورزی | 143 |
| 2ـ6ـ ویژگی‌های اقتصادی | 144 |
| 1ـ2ـ6ـ خانواده به عنوان اصلی ترین واحد تولید | 144 |
| 2ـ2ـ6ـ گـسـتـرش خـانـوادههـای هـسـتـهای و مـسـتـقـل | 145 |
| 3ـ2ـ6ـ نوع معیشت غالب بر دامداری | 146 |
| فـصـل هفتم : تفاوت یكجانشینی عشایر با یكجانشینی روستایی در شهرستان مُهر | 147 |
| 1ـ7ـ كشاورزی | 148 |
| 1ـ نوع محصول تولید شده | 148 |
| 2ـ كشاورزی به عنوان یك شغل و فعالیت اقتصادی | 149 |
| 3ـ سابقة كشاورزی متفاوت | 149 |
| 2ـ7ـ دامـداری | 150 |
| 1ـ سـابـقـة دامـداری | 150 |
| 2ـ دامداری به عنوان شغل و فعالیت اصلی | 151 |
| 3ـ نوع دامها | 152 |
| 4ـ نوع تغذیة دامها | 153 |
| ـ نتیجه گیری | 155 |
| ـ فـهـرسـت مـنـابـع | 161 |
ـ فهرست عكسها
| شمارة عكس | موضوع عكس | |
| عكس شمارة (1) | كوچ عشایر قشقایی | 27 |
| عكس شمارة (2) | چهرة یك مرد قشقایی | 27 |
| عكس شمارة (3) | زوج كهنسال عشایری در شهرستان مُهر | 28 |
| عكس شمارة (4) | خانوادة عشایری در زیر سیاه چادر | 29 |
| عكس شمارة (5) | استفاده از چادرهای جدید در میان عشایر | 35 |
| عكس شمارة (6) | سیاه‌چادر درمیان‌عشایرمنطقه به‌مانندگذشته كارایی‌چندانی ندارد | 36 |
| عكس شمارة (7) | قبرستان تاریخی فال | 56 |
| عكس شمارة (8) | آسیاب آبی خوزی | 56 |
| عكس شمارة (9) | حمام وراوی | 57 |
| عكس شمارة (10) | استودانهای خوزی | 57 |
| عكس شمارة (11) | بخش انرژی شهرستان مُهر | 66 |
| عكس شمارة (12) | پالایشگاه در حال ساخت | 67 |
| عكس شمارة (13) | تابلو روستای كریم‌آباد | 75 |
| عكس شمارة (14) | نمای كلی روستای كریم‌آباد | 78 |
| عكس شمارة (15) | نمایی از یك خانه در روستای كریم‌آباد | 80 |
| عكس شمارة (16) | نمایی از درون یك خانه در روستای كریم‌آباد | 82 |
| عكس شمارة (17) | راهسازی به روستا | 82 |
| عكس شمارة (18) | لولهكشی آب به روستا با سرمایه و هزینة روستائیان | 83 |
عكس‌های شمارة
(19 و 20) |
درچند سال اخیر امكاناتی به روستائیان اختصاص یافته است كه از آن جمله می‌توان به برق و تلفن اشاره نمود | 83 |
| عكس شمارة (21) | دامهای عشایری | 85 |
| عكس شمارة (22) | طرح فرش عشایری و وسائل بافت آن | 87 |
| عكس شمارة(23) | فرش عشایری | 88 |
| عكس شمارة(24) | بافت جاجیم | 91 |
| عكس شمارة (26) | سیاهچادرهای مورد استفاده در میان عشایر | 92 |
| عكس شمارة(27) | تهیة كشك در میان عشایر روستای كریم‌آباد | 93 |
| عكس شمارة(28) | زن عشایری در حال تهیة ماست | 94 |
| عكس شمارة (29) | كودك عشایری در حال چرای دامها | 95 |
| عكس شمارة(30) | چوپانان عشایری | 96 |
| عكس شمارة (31) | دبستان ابتدایی در روستای كریم آباد | 127 |
| عكس شمارة(32) | دامداری در روستای كریم‌آباد | 132 |
| عكس شمارة(33) | دامداری امروزه به مانند گذشته در میان عشایر صورت نمیگیرید | 133 |
| عكس شمارة(34) | به دست آوردن كره از شیر گوسفندان برای تغذیه | 134 |
| عكس شمارة(35) | تمامی اعضاء خانواده در بافت فرش كمك می‌كنند | 135 |
| عكس شمارة(36) | فرش یكی ازصنایع معمول در میان عشایر روستای كریم‌آباد | 136 |
| عكس شمارة(37) | باغ مركبات متعلق به روستائیان | 137 |
عكس‌های شمارة
(38 و39) |
اشتغال عدهای از عشایر روستای كریم‌آباد به عنوان باغبان در باغات | 138 |
| عكس‌شمارة (40) | شروع به ساخت پالایشگاه گاز در شهرستان مُهر (پارسیان) | 140 |
| عكس‌شمارة (41) | شروع به كار پالایشگاه گاز عسلویه (پارس جنوبی) | 140 |
عكسهایشمارة
(42 و 43) |
مشاغل جدید در میان عشایر اسكان یافتة شهرستان مُهر (پرورش زنبور عسل) | 141 |
| عكس شمارة(44) | رانندگی یكی از مشاغل جدید در میان عشایر روستا | 142 |
| عكس شمارة(45) | زمینهای زیر كشت عشایر | 143 |
| عكس شماره(46) | دامداری در روستای كریم‌آباد | 151 |
| عكس شمارة(47) | دامداری در خانة روستاهای شهرستان مُهر | 152 |
| عكس شمارة(48) | محل نگهداری دامها در روستای كریم‌آباد | 154 |
ـ فهرست نقشهها
| شمارة نقشه | موضوع نقشه | |
| نقشة شمارة (1) | نقشة ایران | 53 |
| نقشة شمارة (2) | نقشة استان فارس | 59 |
| نقشة شمارة (3) | نقشة شهرستان مُهر | 62 |
ـ فهرست جداول
| شمارة جدول | موضوع جدول | |
| جدول شماره (1) | تعداد بخش ها ، شهرها و دهستان های كشور برحسب استان و شهرستان در پایان اسفند 1381 | 54 |
| جدول شماره (2) | ناحیه مورد مطالعه در سرشماری 1345 | 58 |
| جدول شماره (3) | ناحیه مورد مطالعه در سرشماری 1355 | 58 |
| جدول شماره (4) | ناحیه مورد مطالعه در سرشماری 1365 | 58 |
| جدول شماره (5) | ناحیه مورد مطالعه در سرشماری 1375 | 60 |
| جدول شماره (6) | ویژگی های جمعیتی شهرستان مُهر در سال 1380 | 60 |
| جدول شماره (7) | توزیع جمعیت بر حسب بخش به تفكیك جنس در سال1380 | 61 |
| جدول شماره (8) | توزیع جمعیت نقاط روستائی بر حسب بخش به تفكیك | 61 |
| جدول شماره (9) | توزیع جمعیت نقاط روستایی بر حسب بخش به تفكیك جنس در سال 1380 | 61 |
| جدول شماره (10) | تعداد آبادی های دارای سكنه شهرستانبر حسب بخش و به تفكیك تعداد خانوار | 61 |
| جدول شماره (11) | جمعیت و مساحت به تفكیك بخش در سال 1380 | 63 |
| جدول شماره (12) | درصد جمعیت 6 ـ 24 ساله در حال تحصیل بر حسبگروههای عمده سنی به تفكیك نقاط شهری و روستایی به صورت درصد | 64 |
| جدول شماره (13) | درصد باسوادان در جمعیت 6 ساله و بیشتر بر حسب گروه های سنی به تفكیك سن و جنس به درصد | |
| جدول شماره (14) | تخمین جمعیت عشایری در كتاب گنج شایگان | 69 |
| جدول شماره (15) | تخمین جمعیت عشایری در كتاب آشنایی با جامعه عشایری ایران | 70 |
| جدول شماره (16) | خانوار و جمعیت ایل ها و طایفههای مستقل بیش از 20 خانوار و استان های محل استقرار آنها | 71 |
| جدول شماره (17) | تـوزیـع جـمـعـیـت 6 سـالـه و بـیـشـتـر عـشـایـری كـشـور بـر حـسـب وضـع سـواد | 71 |
| جدول شماره (18) | آمـار دام مـتـعـلـق بـه عـشـایـر | 72 |
| جدول شماره (19) | اراضـی زراعـی مـتـعـلـق بـه عـشـایـر | 72 |
| جدول شماره (20) | آمـار جـمـعـیـتـی عـشـایـر داوطـلـب اسـكـان بـرحـسـب مـحـل مـورد نـظـر بـرای اسـكـان | 73 |
| جدول شماره (21) | آمـارجـمـعـیـتـی عـشـایـر بـرحـسـب عـلاقـه‌بـه اسـكان یـا كـوچ | 73 |
| جدول شماره (22) | جمعیت عشایری در استان های كشور به ترتیب تعداد خانوار ییلاقی و قشلاقی | 74 |
| جدول شماره (23) | تركـیـب سـنـی و جـنسـی روسـتـای كـریـم‌آبـاد | 77 |
| جدول شماره (24) | فعالیت اقتصادی در میان عشایر كریم‌آباد | 81 |
| جدول شمارة (25) | مقایسة خانوارهای كوچ‌رو ایل‌قشقایی در سال‌های 1353و1361 | 103 |
مـقـدمـه
ـ طـرح مسئله
ـ سئولات تحقیق
ـ اهـمـیـت تـحـقـیـق
ـ اهداف تحقیق
ـ انگیزة تحقیق
ـ ابزار تحقیق
ـ جامعة مورد مطالعه
ـ مبهمات و مشكلات تحقیق
ـ زمان پژوهش
ـ روش تـحـقـیـق
ـ چـارچـوب نـظـری
ـ پـیـشـیـنـه تحـقـیـق
ـ مفاهیم و اصطلاحات
1ـ1ـ مـقـدمـه
تاریخ ایران در طول قریب 2500 سال و حتی بیشتر (قریب 2800 سال) و تا زمان سلسله پهلوی، همواره حكومت ایلات و قبایل بوده است. یك ایل، مثلاً قاجارها، روی كار میآمدند و پس از مدتی به دلایل مختلف از عرصه حكومت حذف می‌شد و جای خود را به ایل دیگر می‌دادند. این آمدن و رفتن‌ها پس از استقرار اسلام در میان مردم ایران نیز تداوم یافت تا به عصر پهلوی رسید.
در دوره پهلوی و در زمان حكومت رضاشاه بود كه اولین سلسله حكومتی كه پایة ایلی و قبیلهای نداشت در ایران روی كار آمد. با توجه به ساختار اجتماعی و سیاسی و قدرت رؤسای ایلات و قبایل ایران و نیز اینكه اغلب ایلات و عشایر ایران به خصوص در اواخر عصر قاجار مسلح بودند، رضا شاه همواره از قدرت ایلات و حركت آنان نگران بود، تصمیم گرفت كه به اسكان آنان اقدام نماید.
اسكان یك ایل، عشیره و یا یك قبیله به نوعی شكستن ساختار اجتماعی و خرد كردن بافت قدرت در آنان تلقی می‌شد و به این ترتیب دولت می‌توانست آسان‌تر بر ایلات و قبایل غلبه یافته و با سهولت بیشتری آنان را خلع سلاح نموده و آنان را در كل آسان‌تر در كنترل خود درآورد.
طرح اسكان عشایر كه با شیوه زندگی آنها علیالاصول، مغایرت فراوانی داشت با مقاومت اغلب آنان مواجه گردید ولی دولت مركزی به تدریج این مقاومتها را در هم شكست و كم و بیش بر قدرت عشایر فایق آمد.
پس از انقلاب اسلامی به رغم آنكه حدود 50 سال از اولین طرح‌های اسكان عشایر و مقامت ایلات و قبایل مختلف می‌گذشت و شرایط در این زمان بسیار تغییر كرده بود، دولت باز هم به دلایل مختلفی كه بیشتر می‌توان به دلایل امنیتی و اقتصادی در آنها در اولویت باشد موضوع اسكان عشایر را در برنامه خود قرار داده كه آخرین آنها نیز لایحة برنامة چهارم توسعه است كه به آن اشاره و پرداخته شده است.
كوچندگی ظاهراً قدیمی‌ترین شیوه‌های زیست در ایران بوده است و به نظر می‌رسد در دورانی بسیار قدیم، قبایل كوچندة عشایری بیشتر جمعیت ایران را تشكیل می‌دادند. اما با توجه به كوچندگی و در حال كوچ بودن این جمعیت به صورت گسترده و دائم، تقریباً تخمین زدن آمار و ارقام مربوط به این جمعیت بسیار مشكل به نظر می‌رسد. با توجه به تغییر و تحولات اخیر در جامعة ایران و حتی با تاثیرپذیری از از تحولات جهانی، تعداد این عشایر كوچنده بسیار كاهش یافته است و امروزه به حدود 2% رسیده است.
با توجه به پتانسیل‌های موجود عشایر كشور در جهت تولید مواد مصرفی و صنایع مورد نیاز مردم و همچنین جاذبه‌های فرهنگی و مردم‌شناسی آنان، تاكنون این ظرفیت‌ها از سوی مسؤولان نادیده گرفته شده به گونه‌ای كه عشایر در حال حاضر دارای مشكلات بی‌شماری هستند.
مطالعه و پژوهشهای اقتصادی در جوامع سنتی و عشایری كه اساس اقتصادی آن بر پایة دامداری بوده است و امروزه با تغییراتی كشاورزی و سایر مشاغل در كنار آن قرار گرفته است، از جمله موضـوعات مهم در مردم‌شناسی است كه این امر، باب جـدیدی را در مطالعة این جوامع، علاوه بر مردم‌شناسی ایلات و عشایر، گشوده است كه آن مردم‌شناسی اقتصادی عشایر است كه به تجدید نظر در برخی از مفاهیم اقتصادی در میان عشایر میپردازد. از جملة این مفاهیم می‌توان به «اقتصاد تأمین بقاء» (طبیبی، 1371 :165) اشاره نمود. چنین اقتصاددانانی كه از نظر وی این اصطلاح را به كار بردهاند در برخورد با پژوهشها و تحقیقهای انسانشناسانه به این امر واقف گشتهاند كه نیازهای معنوی نیز در اقتصاد این جوامع بسیار تأثیرگذار هستند.
در مطالعة جوامع عشایری می‌توان پیوستگی میان ارزشهای اقتصادی را با سایر ارزشهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را مشاهده نمود و از سویی دیگر نتایج اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را در سیستم تولید و فعالیت‌های اقتصادی مختلف مؤثر دانست.
یكی از مهمترین بحثهایی كه در رابطه با عشایر می‌توان عنوان نمود بحث اسكان عشایر است. در گذشته در شهرستان مُهر تعداد عشایری كه قشلاق خود را در این شهرستان میگذراندند بسیار فراوان بودهاند، اما امروزه فقط تعداد اندكی از این عشایر زمستانها را در این منطقه به سر میبرند و تعداد آنها سال به سال در حال كاهش است. در شكل وسیعتر آن، این مسأله در سایر نقاط نیز قابل مشاهده است.
در قرن نوزدهم جمعیت عشایری بین 25 تا 50 درصد از كل جمعیت ایران را تشكیل میداده است. این تعداد در اوائل قرن نوزدهم به 2/30 درصد از كل جمعیت ایران را شامل میشده است (صفینژاد، 1375 :41) تعداد كل عشایر ایران در سرشماری سال 1355 به 14 درصد می‌رسد. در آخرین سرشماری عشایر كوچندة كشور این آمار كمتر از 2 درصد بیان شده است (بلوكباشی، 1382 : 39) . این كاهش جمعیت عشایری ایران در این سالها را می‌توان نتیجة مستقیم اسكان عشایر دانست. در تحقیق حاضر سعی بر آن است به جنبه‌های ویژهای از این اسكان در شهرستان مُهر در میان دستهای از عشایر قشقایی بپردازیم.
2ـ1ـ طـرح مـسـالـه
دربند «ی» مادة 30 برنامة چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اسكان عشایر به عنوان یكی از راهحلهایی كه می‌تواند برای جمعیت عشایری سودمند و مفید واقع شود، مطرح گردیده است. در این بند اسكان عشایر به این صورت پیشنهاد شده است: «ساماندهی اسكان عشایر از نظر اقتصادی، معـیشتی و اشـتغال با حـفظ توانمندی های تولید مسكن، ایـجاد امـكانات زیر بنایی و خدمات رسانی به میزان حداقل پنجاه درصد (50%) از جمعیت عشایر». (مهاجر،1382)
در این بند چنین به نظر میآید كه سیاست گام به گام و تدریجی اسكان عشایر به صورتی در نظر گرفته شده است كه برای نیمی از آنها كارایی دارد و از این رو مسائلی مانند مسكن، خدمات عمومی و زیربنایی مد نظر واقع شده است. همچنین باید در نظر داشت كه اینكه به جمعیت اسكان داده شده خدماتی داده شود یك امر است و اینكه اصولاً جمعیت عشایری را به اجبار اسكان دهند یك امر دیگر.
امـا اصـولیتریـن سـئوالاتـی كه در رابـطه با ایـن مطلـب قابل بیان میباشـد به شـرح ذیل است:
· عشایر كه علیالاصول كوچنده و دامپرور هستند، با اسكان و تغییر شیوة زندگیشان امكان تداوم زندگی دارند؟
· اصولاً اسكان و یكجانشینی بر تولید و زندگی این گروه تاثیر منفی نمیگذارد؟
· اینكه اساساً اسكان و یكجانشینی در كل به سود آنها بوده است و آنها از این امر راضی هستند یا نه؟
نكتة دیگر اینكه طبق قانون نمی‌توان افراد به سكونت در جایی و یا عدم امكان اقامت مجبور ساخت (مگر در موارد استثنایی). در مورد این مطلب باید عنوان شود كه در بین مسیر‌هایی كه عشایر از آنها كوچ میكردند، معمولاً برخی از عشایر از مسیر‌هایی عبور میكردند كه خسارات و آسیبهای فراوانی از سوی دامهای عشایری به مزارع و زمینهای كشاورزی اطرافشان وارد میآوردند كه در بسیاری از موارد باعث نزاع و درگیری این كوچندگان و یكجانشینان آسیب دیده می‌شد.
حال باید پرسید كه آیا عشایر اصولاً علاقه به اسكان دارند؟ به ویژه آنكه بسیاری از آنان سرزمینهای بسـیار وسیعی را از دسـت میدهنـد و به زندگی در زمـین كوچك محدود میشوند . لذا باید از آنها در مورد این مسأله تحقیق و بررسی شود و میزان رضایت آنان در مورد اسكان از خلال این گونه تحقیقات حاصل آید.
در این تحقیق سعی خواهد شد با شناخت زمینه‌های سنتی و تاثیرات تحولات جدید بر ساخت‌های سنتی، ساخت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و . . . عشایر مورد بررسی واقع شود. همچنین آنچه در این جا حائز اهمیت جلوه می‌كند، میزان و نوع پذیرش این تحولات از سـوی این عشایر، طی این تحولات و نوآوری‌ها و در طول زمان و روند اسكان آنان است.
همچنین برای بررسی بهتر سعی خواهد شد مقایسه‌ای میان اوضاع و احوال عشایر و ایلات در زمینه‌های مختلف صورت پذیرد و قواعـد[1] كلـی زندگی آنها قبل و بعد از اسكان مورد بررسی واقع شود. به دلیل آنكه كلیة جنبه‌های زندگی عشایـر، همراه با یكجانشـین شدن آنان دستخوش تغییر شده به گونـه‌ای، صورت‌های مختـلف زندگی آنها نیز متحول شد، شناخت این تغییر و تحولات می‌تواند ما را با زندگی و روند نوآوری، پیشـرفت و توسعة عشایر آشنا سازد. مهمترین مسأله‌ای كه در اینجا می‌تواند مورد شناسایی واقع شود، میزان و نوع رابطه‌ای است كه ایلات و عشایر با روستانشینان و شهرنشینان اطراف خود دارند. به دلیل متفاوت بودن فرهنگ زندگی و معیشت عشایر و ایلات با شهر نشینان و روستائیان، تلاقی و برخورد این دو فرهنگ و این دو دسته در نوع خود بسیار حایز اهمیت است، هرچند كه ممكن است دیگر امروزه نتوانیم عشایر و ایلات یكجانشین را در فرهنگی خارج از فرهنگ روستایی جای دهیم، اما به دلیل متفاوت بودن پایه‌های اولیه و اساسی فرهنگی این اقوام و این دسته‌ها و آداب و رسوم و نوع معیشت و دیگر زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی این دو دسته، باز هم، تفاوت‌های عمیقی در سراسر زندگی آنان قابل مشاهده است، یكی از اساسی‌ترین مباحث تحقیق، پرداختن به این جنبه‌های مختلف زندگی عشایر و ایلات یكجانشین با روستاهای اطراف و نوع برخورد و تماس این دو دسته با یكدیگر خواهد بود كه با این وجود بسیاری از ابهامات مختلف برای ما روشن خواهد شد.
در زندگی روزمره ما، آنچه كه بیش از هر عامل دیگری در شكل دادن به جنبه‌های مختلف آن تاثیر دارد فرهنگ است. فرهنگ درون یك جامعه یك جریان تاریخی است كه از نسلهای پیشین به ما رسیده است و جنبه تاریخی بودن آن كاملاً محرز است، زیرا دائماً در حال حركت است و پیوسته در حال دگرگون ساختن خود، اعضایش، محیطش و سایر فرهنگهایی كه با آنها در ارتباط است از آنجا كه چنین دگرگونی هایی باعث تغییرات در روابط اجتماعی بین انسان‌ها می‌گردند بررسی آنها امری ضروری است.
«همة جوامع در هر زمان و در هر حال در كشاكش نسبی تنش‌های مخصوص خود هستند هر جامعه را می‌توان به صورت صحنة رویارویی و تأثیرات متقابل دو نیرو فرض كرد. یكی نیرویی كه مردم را به طرف تغییر می‌كشاند دیگری نیرویی كه آنان را به حفظ وضع موجود وامی‌دارد نیروی اول تلاش می‌كند كه برای استقرار خود توازن نیروی دوم را به هم بزند و دومی سعی دارد، تا اولی را از رسیدن به مقصود باز دارد. از آن جا كه گرایش به تغییر، اصل بنیادین فرهنگ است همیشه نیروی نوآور با كنار زدن تدریجی یا سریع نیروهایی كه حافظ وضع موجود هستند جایی برای خود باز می‌كنند و موجب تغییر می‌گردد» (فاستر، 1378: 45).
هم چنین «بررسی های انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی حاكی از آن است كه عوامل مختلفی چون اختراعات، اكتشافات، نوآوری‌های (مادی یا ایدئولوژیكی)، افزایش جمعیت، تحولات اكولوژیكی، جنگ، تماس فرهنگ‌ها و غیره همگی در تغییرات فرهنگی دخالت دارند، روی هم رفته عوامل تغییر و تحول یا داخلی‌اند یا از خارج سرچشمه گرفته و در نتیجه تماس بین جوامع به فرهنگ های دیگر راه می‌یابند اصولاً تجربه نشان داده است كه جوامع دارای تكنولوژی پیشرفته، دیگر جوامع را تحت تأثیر قرار می‌دهند» (امان‌الهی، 1362: 103).
بنابراین می‌توان گفت انقلاب تكنولوژیكی جریانی است كه از دو قرن پیش تاكنون، تغییرات عمیقی در جامعه غربی و در دنیا بوجود آورده است، جریان صنعتی شدن، رشد شهرنشینی، افزایش تولید و سرعت در وسایل ارتباطی و حمل و نقل و غیره، تنها تظاهرات خارجی یا پدیده‌های ظاهری انقلاب صنعتی محسوب می‌گردند و در حقیقت مجموعة حیات اجتـماعی و انسـانی از این انقـلاب مـتأثر گردیـده اسـت. زنـدگی خـانـوادگـی، زندگـی مذهـبی، ادبیات، هنر، پوشاك و غیره همه و همه عمیقاً و سریعاً در مدت زمان بسیار كوتاهی دستخوش دگرگونی قرار گرفته‌اند و امروزه نیز انقلاب تكنولوژیك ادامه دارد.
عشایر ایران از جمله اقشار مختلف ایران هستند كه در چند دهه اخیر به دلایل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی گوناگون در میان آنها تغییرات و نوآوری‌های شدیدی در زمینه‌های مختلف به وقوع پیوسته است كه زندگی آنان را دگرگون كرده است. با اشاعة نوآوری‌ها و ورود تكنولوژی‌‌های مدرن كه پس از اجرای اصلاحات ارضی و وقوع انقلاب اسلامی رخ داد، از جمله گسترش وسایل ارتباط جمعی، ابزار و وسایل تكنولوژیكی، تأسیس مدارس نوین، احداث جاده‌ها، تأسیس ادارات دولتی و انتقال قدرت به دولت، تغییراتی عمده در حوزه‌های مختلف پدیدار گشته است .
تغییر و تحولاتی كه در زندگی عشایر ایران به صورت كلی شكل گرفته است، همزمان با چندین عامل اساسی بوده است كه برگرفته از دلایل سیاسی است كه توسط حكومت‌ها رخ داده است. از مهمترین این دلایل به قدرت رسیدن رضاخان است كه با طرح اسكان عشایر، تحولاتی را در رابطه با عشایر ایران به وجود آورد كه این مسئله تنازعاتی را میان عشایر با دولت مركزی شكل داده بود.
در زمان پهلوی دوم، هر چند كه دوباره تا حدودی رؤسا و خوانین عشایر توانستند نظامهای ایلی را دوباره به وجود آورند، اما اصلاحات ارضی در این زمان در جنبه‌های متفاوتی تحولات عشایر را دامن می زد. اصلاحات ارضی به دلیل تغییر در تقسیم‌بندی زمینهای مالكان بزرگ كه از خوانین شهرستان بودند، با زیر و رو كردن ساخت‌های سنتی همراه شد كه همین امر تنازعاتی را برای خوانین، اربابان و مالكان عمده با دولت مركزی به همراه داشت. روی هم رفته این تنازعات در زندگی عشایر تغییرات عمیقی را شكل داده بود. در آخرین مرحله نیز همزمان با انقلاب ایران در سال 1357 هجری خورشیدی تغییرات بیسابقهای در ایلات و عشایر ایران به وجود آمد كه بیشتر این تحولات برخواسته از نیازهای عشایر نیز ادعاهای مسؤولین انقلاب در توجه به مناطق محروم بود.
***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد
یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است***
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
فرم در حال بارگذاری ...
