وبلاگ

امروزه با توجه به مسایل زیست محیطی ،مصرف پلیمرهای طبیعی به
عنوان یک ایده خوب علمی و تجاری به منظور جانشینی ایده ال برای
مواد شیمیایی ، مورد بررسی قرار گرفته است . یکی از این پلیمرهای
طبیعی ، پلی ساکارید کیتوزان است که ساختاری مشابه کیتین و سلولز
دارد . کیتین دومین پلیمر طبیعی فراوان است که به طور گسترده ای در
طبیعت یافت می شود.
ساختار شیمیایی آن مشابه سلولز است با این تفاوت که تنها در
موقعیت کربن دوم، گروههای آمینو استیل جایگزین گروههای
هیدروکسیل شده اند .[ 9 8] کیتوزان توسط استیل زدایی کیتین در
محلول گرم و غلیظ سدیم هیدروکساید بدست می آید ، البته عمل تبدیل
 به طور کامل انجام نمی شود .
کیتوزان در حضور اسیدهای معدنی رقیق و اسیدهای آلی ، در آب
محلول است . در شکل پروتونه شده، رفتاری مانند پلی الکترونیک
کاتیونی رانشان داده ، محلول ویسکوز تشکیل داده و می تواند با ملکولها
 و سطوحی که بار مخالف دارند بر همکنش نماید .
از خواص مهم و مفید زیستی کیتوزان می توان به خاصیت زیست
سازگاری ، غیر سمی بودن، قابلیت تجزیه زیستی و فعالیت ضد میکروبی
آن اشاره نمود . از این رو استفاده از کیتوزان در زمینه های مختلف علوم
مانند شیمی ، بیوشیمی، دارویی ، پزشکی، آرایشی و بهداشتی ، کشاورزی،
بیوتکنولوژی ، علوم غذایی و نساجی پیشنهاد شده است.
تقریباً تمامی خواص کیتین و کیتوزان به دو پارامتر اصلی بستگی
دارد ؛ درجه استیلاسیون و توزیع جرم مولکولی[ 9] . اخیراً کیتوزان به
عنوان یک پلیمر کاربردی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کیتوزان

مصارف زیادی در صنعت نساجی دارد ، که برای نمونه می توان به موارد

زیر اشاره نمود:
کاربرد این ماده روی پشم برای بهبود جمع شدگی و
رنگپذیری ، عملیات حذف رنگ از پساب،کاربرد بر
روی کالاهای پنبه ای برای پوشاندن نپ و بهبود خواص
رنگپذیری، عامل ضد میکروبی بر روی پارچه پنبه ای و بی
بافت ، کاربرد در چاپ و…
با توجه به تحقیقات انجام گرفته ، کیتوزان قابلیت رنگ شدن با مواد
رنگزای مستقیم ، اسیدی و راکتیو را به خوبی داراست. [ 15 ] عقیده بر
اینست که استفاده از کیتوزان باعث افزایش رمق کشی و عمق رنگی در
رنگزای کالای پنبه ای با مواد رنگزای مستقیم[ 21  15 ] و راکتیو می گردد.
کیتوزان به صورت یک محلو ل اسیدی رقیق می تواند روی پشم
عمل شود و مقداری از آن جذب لیف می گردد ، این مقدار بستگی به
غلظت کیتوزان و تعداد گروههای آنیونیک روی سطح پشم دارد، بطوری
که اگر قبل از عملیات ، پشم با یک اکسید کننده مانند آب اکسیژنه یا
پرمنوسولفوریک اسید تحت شرایط قلیایی به همراه بی سولفیت سدیم
عمل شود ، خاصیت آبدوستی سطح پشم و تمایل کیتوزان به جذب شدن
روی آن افزایش می یابد .
علاوه بر این ، کالای عمل شده با کیتوزان دارای مقاومت بالایی در
برابر شستشو خواهد بود که شاید به خاطر پیوند یونی قوی مابین کیتوزان
و کراتین پشم باشد .
مشاهده شده است که پشم عمل شده با کیتوزان دارای سرعت و
درصد رمق کشی بالاتری در رنگرزی با ماده رنگزای راکتیو است ، این
خاصیت رامی توان به تمایل بالای کیتوزان به رنگزاهای آنیونیک نسبت
[ داد .[ 19  13
در تحقیق حاضر، ابتدا کیتوزان از طریق استیل زدایی کیتین
استخراج شده از پوست میگو تهیه شده و سپس اثر کیتوزان بر برخی از خصوصیات فیزیکی و رنگرزی نخ پشمی عمل شده با آن مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.